Wat kan je zelf doen?

Door aangepast bodembeheer kan men een perceel minder gevoelig maken voor vorstschade. Dit wordt ook wel ‘passieve vorstbescherming’ genoemd.

Bodem: warmteopname en -afgifte

Common practice voor goed bodemonderhoud tegen vorstschade:

  • Houd het gras kort
  • Zorg voor een onkruidvrije zwartstrook, maar vermijd schoffelen in de nachtvorstperiode.
  • Vermijd het aanbrengen van dikke lagen organische bemesting (compost, stalmest…) in de nachtvorstperiode.
  • Indien de bodem droog is: bevochtig de zwartstrook op voorhand (ten laatste ’s morgens wanneer er ‘s avonds een vorstnacht verwacht wordt)

Gewaskeuze

Conference kan door de sterke parthenocarpische eigenschappen op relatief sterk vorstgevoelige percelen geteeld worden, maar voor andere peren, kersen (& overig steenfruit), appelen en druiven is vorstschade vaak een groter probleem (zie ook 'Vorstschade vaststellen; steen- en pitfruit'). Deze worden best op een zwak vorstgevoelig perceel geteeld, tenzij er aan actieve vorstbescherming kan gedaan worden. Dit geldt nog het meeste voor kersen en ander steenfruit, die van alle fruitgewassen door hun zeer vroege bloei het meest risico lopen op vorstschade.

Boomhoogte

Omwille van het inversieverschijnsel is nachtvorst het strengst dichtbij de grond. Bloemen of vruchten hoger in de boom zullen over algemeen minder last hebben van nachtvorst dan laaghangende bloemen of vruchten. Een grotere boomhoogte kan zo bijdragen tot minder vorstschade t.o.v. lagere teeltsystemen (o.a. V-haag). Men moet er zich er echter van bewust zijn dat de efficiëntie van bespuitingen en de pluk bemoeilijkt zullen worden door hogere bomen. Kleinere bomen en een effectieve vorstbestrijding kunnen daardoor op termijn toch voordeliger zijn.

Snoei

Bij de appelteelt is er een aanzienlijk verschil (≥1 week) in het tijdstip waarop de bloembotten op meerjarig hout uitlopen (als eerste) en de bloembotten op 1- jarig hout (als laatste). Door deze vertraging kunnen bloemen op 1- jarig hout aan een (vroege) vorstperiode ontsnappen. Hoewel bloembot op 1-jarig hout algemeen kleinere vruchten geeft dan op meerjarig hout, is ook bij de kleinvruchtige rassen als ‘Gala’ , ‘Kanzi’, … het deels behouden van 1-jarig hout met bloembot een nuttige ‘verzekering’ tegen vorst. Indien geen vorst optreedt, kan dunning dan wel noodzakelijk zijn.

Bodembewerking

Mechanische onkruidbestrijding door schoffelen

In de weken voordat er nachtvorst wordt verwacht, moeten deze technieken vermeden worden. Door de bodem te bewerken, ontstaat er namelijk opslag van lucht in de bodem in ‘pockets’. Lucht is een slechte warmtegeleider en deze heeft in vergelijking met de bodem (zeker een vochtige bodem) een lage specifieke warmtecapaciteit. Hierdoor zal de bodem overdag minder warmte kunnen opslaan dan een niet bewerkte bodem en zal deze ‘s nachts minder warmte kunnen afgeven aan de boom.

Haag

Het aanplanten of juist verwijderen van een haag aan de rand van het perceel kan de vorstgevoeligheid aanzienlijk verminderen. Plaatst men een haag aan de noord/noordoost zijde van een boomgaard, dan zal de instroom van koude lucht afnemen. Een haag die daarentegen koude lucht samenhoudt aan één zijde of in een hoek van het perceel kan best verwijderd worden.

Overkapping of hagelnet

Sluiten van een kersenkap kan een aanzienlijke temperatuurwinst opleveren (zie Overkapping). Het dichttrekken van een hagelnet levert een veel kleinere temperatuurwinst op.